یکی دیگر از روغن هایی که در خودرو مصرف می شود، روغن دنده یا واسکازین است. واسکازین کلمه روسی روغن دنده (Gear Oil) می باشد. این روغن ها در گیربکس و دیفرانسیل خودرو استفاده می شوند و با روغن موتور فرق دارند. روغن دنده دارای مواد افزودنی مخصوصی است (EXTERME PERESSURE) که به معنی قدرت تحمل بار و فشار می باشد و در جدول طبقه بندی با افزایش سطح کیفیت روغن دنده ها مقدار EP و یا توانایی در به حداقل رساندن ساییدگی دندانه دنده ها و تحمل فشار و بار بیشتر می گردد و دنده ها را در مقابل فشار محافظت می کند. روغن دنده مخصوص دیفرانسیل چون در شرایط سخت تری کار می کند، باید از روغن دنده گیربکس قوی تر باشد. این روغن ها نیز مانند روغن موتور بر اساس سطح کیفیت (API) و ویسکوزیته (گرانروی) طبقه بندی می شوند و مانند روغن موتور در انواع کیفیت و غلظت (ویسکوزیته) و توسط شرکت های مختلفی تولید می شوند. بنابراین هر واسکازین، چندین نوع واسکازین معادل و همسطح دارد. به طور مثال:

ردیف	نوع واسکازین	شرکت تولید کننده	کیفیت (API)	(گرانروی SAE) (غلظت)	متناسب با گیربکس خودروهای
1	بهران سمند	بهران	API-GL-4	85W90	– روا – پیکان - آردی
2	کراپ	کراپ	API-GL-4	85W90
3	ایرانول	ایرانول	API-GL-4	85W90

 

انواع روغن دنده

1. روغن دنده های صنعتی 2. روغن دنده های خودرو.

روغن دنده صنعتی

روغن دنده صنعتی از روغن پایه و بسته افزودنی مخصوص با توجه به گشتاور بالای حاکم بر سیستم های دنده صنعتی تشکیل شده است. این روغن ها با ایجاد مقاومت در برابر زنگ زدگی، خوردگی و اکسیداسیون در حضور آب، شرایط بهینه روانکاری را در سیستم عملیاتی ایجاد می نماید. روغن دنده صنعتی در خودرو مصرفی ندارد. لذا از توضیح بیشتر آن صرف نظر می شود.

روغن دنده خودرو

روغن دنده های خودرو که به واسکازین معروفند، شامل دو نوع معمولی (دستی) و اتوماتیک (ATF) هستند.

روغن دنده معمولی

روغن دنده های معمولی در خودروهایی که جهبه دنده معمولی یا دستی دارند مورد استفاده قرار می گیرند. مواد افزودنی مورد استفاده در روغن دنده های معمولی عبارتند از ضدزنگ، ضدکف، پایین آورنده نقطه ریزش، بازدارنده ی اکسیداسیون و در برخی موارد نیز مواد افزودنی بهبوددنده ی خواص اصطکاکی و مواد EP. از خصوصیات مهم عملکرد روغن دنده های معمولی می توان به ظرفیت تحمل بار و گرانروی اشاره کرد. روغن دنده ها را بر اساس این ویژگی طبقه بندی می کنند. مهم ترین و معروف ترین طبقه بندی روغن های دنده معمولی توسط انجمن نفت آمریکا (API) ارائه شده است که در زیر مشخص است.

روغن دنده اتوماتیک ATF

روغن های ATF یا روغن دنده اتوماتیک سیالاتی هستند که برای تامین نیازهای سیستم های انتقال نیرو اتوماتیک یا همان گیربکس های اتوماتیک استفاده می شوند. این روغن ها نیازهایی نظیر روانکاری، انتقال قدرت و یا حتی افزایش اصطکاک را در این گیربکس ها تامین می کنند و بسته به نوع گیربکس و سازنده آن استانداردهای متفاوتی دارند.

در کشور ما به دلیل ورود خودروهای آمریکایی در بدو امر، استاندارد GM به عنوان استاندارد مرجع این گیربکس ها لحاظ گردیده و وارد کنندگان بعدی نیز این مساله را مد نظر قرار داده اند. این استاندارد نیز دارای دو سطح است روغن dexron || و derxron ||| که به نام های اتوماتیک 2 و 3 معروف اند.

روغن اتوماتیک 3 روانی بهتری در دماهای پایین داشته و استفاده از آن در سیستم هایی که به روغن اتوماتیک 2 نیاز دارند بلامانع است اما عکس این جا به جایی غیر مجاز است.

این روغن ها به دلیل بالا بودن درصد مواد افزودنی موجود در آن ها و خاص بودن آن با روغن های دیگر موجود در خودرو سازگاری نداشته و به همین دلیل با رنگپ شاخص قمز تولید می شود تا از مخلوط شدن اتفاقی آن با سایر روغن ها جلوگیری شود. در ضمن به دلیل بالا بودن میزان مواد افزودنی معمولا زمان تعویض مشخص برای این روغن ها در نظر نمی گیرند و توصیه اکثر خودروسازها بازدید و سرریز روغن است. نه تعویض آن. از این روغن ها به دلیل نقش موثرشان در انتقال قدرت و به جهت جلوگیری از افزایش تنوع غیر منطق روغن های مورد استفاده در خودرو، به عنوان روغن هیدرولیک فرمان نیز استتفاده می شود. این روغن ها در سیستم های انتقال هیدرولیک خودروهایی که جعبه دنده ی آنها اتوماتیک است، مورد استفاده قرار می گیرند. این سیستم ها امروزه در بیشتر ماشین های سواری و برخی از کامیون ها به کار گرفته می شوند. فرمولاسیون روغن دنده های اتوماتیک نسبت به روغن دنده های معمولی پیچیدگی بیشتری دارد و گاهی مواد افزودنی موجود در آن به 15 نوع می رسد. روغن پایه به کار رفته در ساختار روغن دنده ی اتوماتیک بسیار سبک است و مقدار زیادی مواد افزودنی دارد که موجب می شود دنده ها به راحتی جا به جا شوند.

مهم ترین خواص روغن دنده های اتوماتیک عبارتند از:

• انتقال حرارت
• مقاومت در برابر اکسید شدن
• قابلیت سازگاری با کاسه نمدها
• جلوگیری از سایش (جهت محافظت از دنده ها)
• روغن کاری
• کیفیت خوب انتقال قدرت
• مقاومت در برابر کف کردن
• شاخص گرانروی بالا
• خاصیت ضدخوردگی

روغن دنده های اتوماتیک گرانروی کمی دارند و برای به کارگیری در سیستم های انتقال قدرت مناسب اند. در مورد روغن دنده های اتوماتیک طبقه بندی خاصیی وجود ندارد و شرکت های سازنده ی خودرو، خود استانداردهای خاصی را برای روغن های مورد استفاده تعریف کرده اند. برخی از این استانداردها عبارتند از:

Mercon (مربوط به شرکت فورد موتور) و Dexron (مربوط به شرکت جنرال موتور)

توضیح: در حال حاضر بر روی قوطی و با ظرف های حاوی واسکازین، علائم و اعدادی نوشده شده تا مصرف کننده از کیفیت و سایر خصوصیات واسکازین آگاهی لازم را کسب نماید.

به طور مثال:

واسکازین با کیفیت اولیه و تک درجه ای: API= GL1 و EP= 140.

واسکازین با کیفیت بالاتر و اتوماتیک یا چند درجه ای: API= GL4 و EP= 85w140.

جهت اطلاع از روغن های گریس موجود در فروشگاه کارن کار به لینک زیر مراجعه نمایید:

روغن های گریس موجود در فروشگاه کارن کار