در این نوع کاربراتور قسمت ونتوری متحرک است، یعنی یکی قسمت دیوارة ونتوری را پیستونی تشکیل می دهد که در شرایط مختلف در امتداد محور سوزن جا به جا می شود و باعث تغییر مقطع ونتوری می گردد.
این کاربراتور در دو نوع اتوماتیک (سوزن متحرک قابل تنظیم) و شیری (ژیگلور متحرک قابل تنظیم) ساخته می شود.
کاربراتور ونتوری متغیر با سوزن قابل تنظیم (اتوماتیک)
در این کاربراتور موقعیت ژیگلور ثابت است ولی سوزن به وسیله پیچ تنظیم در جهت عمودی بالا و پایین حرکت می کند. از طرف دیگر سوزن نسبت به پیستون متحرک است، یعنی سوزن از طرفین چند درجه فضای خالی دارد و خود را با ژیگلور هم محور می کند.
- خفه کن هیدرولیکی 16. پین 31. نگه دارنده فنر 46. محور شناور
- پیچ و واشر درپوش 17. پیچ تکیه گاهی ساسات 32. فنر 47. اهرم
- درپوش 18. پیچ درپوش ساسات 33. سوپاپ ساسات 48. بوش
- پیچ و واشر رینگ دیافراگم 19. فنر برگردان بادامک 34. محور دریچه گاز 49. اهرم
- رینگ دیافراگم 20. بادامک ساسات 35. دریچه گاز 50. مهره
- دیافراگم 21. اهرم ساسات 36. پیچ های دریچه 51. پیچ و مهره
- پیستون 22. واشر 37. سوپاپ سوزنی 52. اشپیل
- سوزن متغیر 23. مهره 38. واشر سوزن شناور 53 و 54. پین و فنر
- پیچ و فنر دور آرام 24. پیچ گیره سیم ساسات 39. واشر پیاله 55. پیچ سوزن
- بدنه 25. مهره 40. پیاله 25. مهره 40. پیاله 56. ژیگلور ثابت
- پایه سیم 26. واشر 41. پیچ کوتاه و واشر 57. فنر پیستون
- گیره فلزی 27. واشر 42. رینگ حلقه ای 58. پیچ تنظیم سوزن
- پیچ پایخ سیم ساسات 28. پیچ و مهره دور آرام حالت ساسات 43. درپوش پلاستیکی 59. واشر پلاستیکی
- درپوش ساسات 29. پایه توقف دریچه گاز 44. پیچ بلند و واشر 60. واشر فنری پیچ تنظیم
- فنر 30. فنر برگردان 45. شناور
طرز کار
کاربراتور ونتوری متغیر مانند کاربراتور ونتوری ثابت نیست و فاقد مدارهای متعدد می باشد. بنابراین تفاوت زیادی بین طرز کار دو کاربراتور وجود دارد. اساس کار کاربراتور ونتوری متغیر بر ثابت بودن خلأ در ونتوری است. به همین دلیل نام علمی این سیستم کاربراتور خلأ ثابت است.
چنان چه روی درپوش دیافراگم حروف CDS، که مخفف سه کلمة سیستم خلأ ثابت است، حک شده باشد به این معنی است که در خلأ معینی (فشار کم) در دهانه ژیگلور سوخت مورد نیاز از پیالة کاربراتور توسط ژیگلور به موتور فرستاده می شود. بنابراین، سعی بر آن است که خلأ در ونتوری کاربراتور همیشه ثابت و کینواخت بماند، تا با نسبت مخلوط سوخت و هوای مناسب احتراق نسبتاً کاملی تولید شود.
مدار راه اندازی (ساسات)
در هوای سرد در ابتدای کار موتور، سیم ساسات کشیده می شود. با حرکت این سیم بادامک (34) حول محور خود می چرخد و سوپاپ افزایندة (سوپاپ صفحه ای) سوخت (41 ) را می چرخاند. با این عمل سوخت خالص و کافی از پیاله به پشت دریچة گاز ارسال می شود و موتور در هوای سرد به سهولت روشن می شود.
- پیچ تنظیم وضعیت حداقل و حداکثر حالت ساسات
- بادامک تنظیم دور آرام در حالت فعالیت ساسات
- بدنه ساسات
- محور ساسات
- سوپاپ صفحه ای ساسات
- مجرای سوخت در سوپاپ صفحه ای
- مدار ساسات که از سوپاپ صفحه ای تغذیه می شود.
- مدار ورود سوخت به ساسات
- مجاری سوخت اندازه گیری شده در سوپاپ صفحه ای
- پیچ تنظیم سوخت دور آرام حالت ساسات
مدار دور آرام
به محض روشن شدن موتور،همزمان با رها شدن پدال گاز، دریچة گاز نیز بسته می شود. البته کمی باز است تا هوای دور آرام را تأمین کند.
چون مقدار هوای عبوری زیاد نیست از مجرای آن خلأ زیادی به بالای دیافراگم راه پیدا نمیک‌ند، لذا فنر، پیستون کاربراتور را در پایین ترین حالت نگه می دارد. در نتیجه بزرگترین قطر سوزن در داخل ژیگلور باقی می ماند.
مدار نیمه بار
وقتی موتور در حالت نیمه بار قرار می گیرد، پدال گاز تا نیمه فشرده می شود و دریچه هم نیمه باز می شود. خلأ موتور از مجرای پیستون به بالای دیافراگم راه می یابد و پیستون آنقدر بالا می رود تا خلأ ثابتی در ونتوری به وجود آید. در این حالت هم برای کنترل سوخت، قسمت وسط سوزن در مجرای ژیگلور وظیفه خود را انجام می دهد.
هرگاه دور موتور کم شود، فنر پیستون را پایین می راند و ونتوری را کوچک می کند و سوخت ارسالی زیاد می شود. البته با کم شدن دور موتور و کم شدن سوخت ارسالی، قطر بزرگ سوزن مجرای ژیگلور را تنگ می کند و خاصیت کوچکی ونتوری را، که تمایل به ارسال سوخت دارد، خنثی می سازد.
هرگاه دور موتور زیاد شود، نیروی خلأ پیستون را بالا می برد تا خلأ در ونتوری از حد مجاز زیادتر نشود و موتور دود نکند.
مدار تمام بار
حالتی است که موتور تحت فشار نیروی مقاوم جاده قرار دارد و به علت حرکت کند میل لنگ و پیستون ها، خلا تولیدی موتور زیاد نمی باشد. همان طور که در شکل دیده می شود، پیستون در پایین، دریچه ی گاز کاملا باز است و فنر پیستون را به پایین حرکت داده تا در کمبود خلا موتور ونتوری کوچک شود و خلا ثابت بماند.
چون موتور زیربار قرار دارد، لذا باید سوخت زیادی به موتور برسد و سوخت زیاد با ونتوری کوچک تأمین می ود. اما سوخت بیش از حد باعث احتراق ناقص و دود کردن موتور م یگردد. بنابراین با ونتوری کوچک قسمت ضخیم سوزن، سوخت لازم را تأمین می کند.
مدار با بار کم
هر گاه نیروهای مقاوم مسیر حرکت کاهش یابد و موتور در دور بالا کار کند و دریچه ی گاز کاملا باز باشد، افزایش موثر خلا موتور در مجرای پیستون، آن را تا حداکثر کورس خود بالا می برد و ونتوری بزرگترین حالت خود را پیدا می کند. بنابراین خلا در ونتوری افت می کند و سوخت کمی به موتور ارسال می شود و قسمت نازک سوزن در ونتوری قرار می گیرد.
مدار شتاب دهنده
در موقع تعویض دنده و فشردن ناگهانی پدال گاز، هوا به سرعت داخل موتور می شود. برای ارسال سوخت متناسب با هوای زیاد، لازم است برای لحظه ای پیستون مکث کند و قانون خلا ثابت به هم بخورد و ونتوری کوچک بماند تا در اثر خلا زیاد، سوخت خالص و کافی نیز تخلیه شود. برای ایجاد چنین حالتی، داخل پیستون لوله ای قرار دارد که در آن روغن موتور ریخته می شود. داخل لوله، پیستون ثابتی به کار رفته است که با سیلندر خود اندکی لقی دارد. لذا این سیستم حالت خفه کنندگی و تاخیر اندازی دارد (به علت جا به جایی روغن). وقتی پیستون کاربراتور بخواهد به سرعت به طرف بالا حرکت کند، لازم است روغن زیر لوله جا به جا شود و به پشت پیستون ثابت حرکت کند. بنابراین برای لحظه ی کوتاهی پیستون کاربراتور مکث می کند و در این لحظه ونتوری کوچک می ماند و قانون خلا ثابت به هم می خورد و سوخت غنی ارسال می شود.
در هنگام فشار دادن ناگهانی، پدال گاز نیاز به شتاب گیری است که هوا زودتر از سوخت وارد سیلندر می شود، برای آن که موتور درست عمل کند، پیستون لحظه ای مکث می نماید تا با خلا زیاد، سوخت متناسب باهوای کافی به موتور فرستاده شود.