معیار شناخت روغن و نحوه انتخاب روغن موتور مناسب

مقالات آموزشی

معیار شناخت روغن و نحوه انتخاب روغن موتور مناسب

برای انتخاب یک روغن موتور مناسب عوامل و پارامترهای گوناگونی را باید مد نظر داشت. یک روغن موتور مرغوب گرانروی مناسب و توانایی روانکاری قسمت های مختلف موتور را دارد. علاوه بر این ترکیبات حاصل از تجزیه روغن، دوده و به طور کلی رسوبات تشکیل دهنده روی قطعات روغن باید به وسیله روغن معلق نگه داشته شود و ضمن این که با ترکیبات آب بندهای موجود سازگاری دارد، دارای اثرات بازدارندگی خوبی در برابر خوردگی، زنگ زدگی، سایش و اکسیداسیون است. آن چه که تاکنون گفته شد مزایای یک روغن ایدال بود. اما با کمک آزمایشات مختلف مشخص می شود، چیزی که برای مصرف کننده مهم است باید به زبان ساده و قابل درک برای همه اقشار متقاضی جامعه با هدف تشخیص روغن موتور، توسط شخص سازنده آن بیان گردد. از این رو تولید کنندگان روغن موتور دو پارامتر به صورت نام و نام خانوادگی مطرح کرده و تایید می کنند. این پارامترها لازم و ملزوم یکدیگرند و هر انتخابی باید بر اساس آنها انجام شود. برای همین این دو پارامتر به صورت علائم شناخته شده ((API) و (SAE)) و روی تمامی ظروف روغن موتورهای تولید شده هر شرکت در هر کشوری ثبت می گردد. به عبارت دیگر مبنای شناسایی روغن بوده و مشخص می کنند روغن موتور داخل ظرف چه خصوصیاتی دارد، کاربردش چیست و برای چه خودرویی مناسب است.

الف) سطح کارایی

انجمن نفت آمریکا (API)(American Petroleum Institute) روغن های موتور از نظر کیفیت به دو گروه تقسیم می شوند. خودروهای بنزینی در گروه S (Service Station یا محل تعویض روغن) و خودروهای دیزلی در گروه C (Commercial یا خودروهای دیزلی) طبقه بندی می شود. حروف انگلیسی که پس از هر یک از این دو حرف مشاهده می کنید، نشان دهنده سطح کیفیت روغن موتور می باشد. حرف A پایین سطح کارایی را نشان می دهد و با بالا رفتن حروف، سطح کارایی و یا به عبارتی دیگر کیفیت روغن موتور افزایش می یابد. به گونه ای که حرف انگلیسی N نشان دهنده بالاترین سطح کیفیت روغن موتور است. لازم است بدانید سطوح کارایی بالاتر، میزان ادتیوهای بیشتری در روغن موتور را نشان می دهد و در آزمایشات و تست های آزمایشگاهی استاتیک و موتوری (دینامیک) شرایط حادتری را تحمل می کنند.

ب) درجه بندی Society of Automotive Engineers (SAE)

گرانروی روغن یا به زبان ساده تر شلی یا سفتی بودن آن به قدری اهمیت دارد که انجمن مهندسین خودرو (SAE) بر این اساس طبقه بندی ویژه ای را بنا نهاده و یکی از دو معیار گزینش روغن موتور را گرید SAE می دانند. از نظر گرانروی، روغن ها به دو بخش تقسیم می شوند، تک درجه ای (Monograde) و چند درجه ای یا چهار فصل (Multigrade) که استفاده از روغن های تک درجه ای مثل 20، 30 یا 40 در موتورهای جدید منسوخ و کنار گذاشته شده است و در حال حاضر برای روغن های چند درجه ای یا اتوماتیک کاربری غالبی در نظر گرفته شده است. روغن های چند درجه ای که با حرف W (منظور زمستان) و دو عدد واقع در سمت چپ و راست آن مشخص می شوند، به طور مثال 15W40 و 20W50، این روغن ها از نظر کارکرد برای تمام فصول سال مناسبتد. منظور از عدد چپ W، ویسکوزیته روغن در دمای پایین و عدد راست W گرانوری در درجه حرارت بالاست. ثابت شده که مهم ترین خاصیت روغن، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش کردن موتور به صورت بی وفقه است و در تمامی قطعات متحرک و ثابت در تماس می باشد. در نتیجه گرانروی پایین روغن موقع استارت اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل به کار بردن روغن های چند درجه ای که در سرما ویسکوزیته پایین دارند و با روانکاری به موقع قطعات تا حد زیادی از سایش جلوگیری می کنند، توصیه اول تولیدکنندگان می باشند. روغن موتور چهار فصل برعکس عمل می کند یعنی اگر گرم شود سفت تر و هر وقت سرد شود روان تر یا شل تر می باشد. به همین دلیل است که روی ظروف روغن علاوه بر مشخصه کیفیت (API)، مشخصه دیگری که گرانروی روغن (SAE) را معلوم می کند، برای اطلاع مصرف کننده درج می شود.

در شکل زیر ظرف روغن موتوری نشان داده شده که علائم استانداردهای جهانی، سطح کیفی روغن موتور و سطح ویسکوزیته، روی گالن درج شده است.

معیار شناخت روغن و نحوه انتخاب روغن موتور مناسب

API: مخفف انجمن نفت آمریکا که کیفیت روغن را معلوم می کند.

S: مخفف STATION به معنی خودرو بنزینی بوده و این روغن موتور بایستی در خودروهای بنزین سوز مصرف شود.

L: درجه سطح کیفی روغن از نظر موسسه API که بیانگر نوع و میزان مواد افزودنی است.

CF: معادل سطح کیفی روغن در خودروهای گازوئیل سوز است.

SAE: مخفف انجمن مهندسین خودرو.

20W: ویسکوزیته روغن در هوای سرد.

W: مخفف WINTER به معنی زمستان.

50: ویسکوزیته روغن در هوای گرم.

API= SL/CF یعنی از نظر انجمن جهانی نفت این روغن برای خودروهای بنزینی دارای کیفیت SL و برای خودروهای دیزلی دارای کیفیت CF است.

SAE= 20W 50 یعنی از نظر انجمن مهندسین خودرو، روغن فوق اتوماتیک (چهار فصل) بوده و درجه گرانروی (غلظت) از 20 تا 50 را دارد. (در سرما درجه 20 و در گرما درجه 50)

جدول راهنما درجه کیفیت (API) روغن ها به صورت افقی: البته جدیدا روغن موتور با کیفیت SN در بالاترین درجه کیفیت روغن موتور و بعد از حرف SM قرار گرفته است.

ترتیب ارتقا کیفیت روغن موتور برای خودروهای بنزینی S

شناخت روغن و نحوه انتخاب روغن موتور مناسب