چرخ دنده خودرو برای انتقال قدرت از موتور به چرخ‌ها استفاده می‌شود. اصول محاسبات در طراحی چرخ دنده شامل نسبت‌های دنده، تعداد دنده‌ها، و سرعت‌های موتور و چرخ‌ها می‌شود. این محاسبات بر اساس تعادل بین عزم و سرعت خودرو صورت می‌گیرد تا کارکرد بهینه به دست آید.
جهت حرکت در چرخ دنده ها
در چرخ دنده‌ها، حرکت به این صورت است که با تغییر دنده، نسبت انتقال قدرت موتور به چرخ‌ها تغییر می‌کند. دنده‌ها از نسبت‌های مختلف برخوردارند که هر کدام سرعت چرخ‌ها را تنظیم می‌کنند. دنده پایینتر (با نسبت کوچکتر) برای توان بیشتر و کشش بهتر در مسیرهای صعب‌العبور استفاده می‌شود، در حالی که دنده بالاتر (با نسبت بزرگتر) برای سرعت بالا و صرفه‌جویی در سوخت مناسب است.
چرخ دنده خارجی
چرخ دنده خارجی یا همان "Overdrive" یک نوع دنده در سیستم گیربکس خودرو است. این دنده از نسبت بزرگتری برخوردار است که باعث افزایش سرعت چرخ‌ها و کاهش سرعت موتور می‌شود. به عبارت دیگر، چرخ دنده خارجی به خودرو امکان حرکت با سرعت بالاتر در شرایط عادی فراهم می‌کند و به بهبود صرفه‌جویی سوخت کمک می‌کند.
چرخ دنده داخلی
چرخ دنده داخلی یکی از اجزای گیربکس خودرو است که نسبت به دیگر دنده‌ها نسبت کوچکتری دارد. این دنده برای فراهم کردن عزم بیشتر به چرخ‌ها و افزایش قدرت تسارع خودرو در شرایط مختلف، به ویژه در شروع حرکت، استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، چرخ دنده داخلی برای افزایش نیرو و کشش در سرعت پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع چرخ دنده در خودروها
انواع چرخ دنده در خودروها عبارتند از:
- چرخ دنده پیشرفته (Forward Gear):
- استفاده اصلی از این دنده برای حرکت به جلو و افزایش سرعت خودرو است.
- چرخ دنده عقب (Reverse Gear):
- برای حرکت به عقب و عقب کردن خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- چرخ دنده خودکار (Automatic Transmission):
- سیستم خودکار که بدون نیاز به مداخله راننده، به‌طور خودکار بین دنده‌ها تغییر می‌دهد.
- چرخ دنده دستی (Manual Transmission):
- راننده با استفاده از دسته دنده، به صورت دستی بین دنده‌ها تغییر می‌دهد.
- چرخ دنده CVT (Continuously Variable Transmission):
- سیستمی که به جای دنده‌های معمولی از یک حلقه متغیر برای انتقال سرعت استفاده می‌کند و انتقال سرعت به صورت پیوسته اتفاق می‌افتد.
هر یک از این انواع چرخ دنده به تناسب نیازهای مختلف رانندگی و شرایط محیطی به کار می‌روند.
چرخ دنده ساده و اجزای آن
چرخ دنده ساده یا گیربکس دستی، شامل اجزای مختلفی است که وظیفه تغییر نسبت انتقال قدرت از موتور به چرخ‌ها را دارند. اجزای اصلی چرخ دنده ساده عبارتند از:
- شافت و پیچک (Shaft and Gears):
- شافت‌ها و دنده‌ها برای انتقال قدرت و تغییر نسبت‌های دنده به کار می‌روند.
- دیسک دنده (Clutch Disc):
- دیسکی است که بین دیسک گیربکس و موتور قرار دارد و در زمان تغییر دنده باز و بسته می‌شود.
- کلاچ (Clutch):
- سیستمی که به راننده اجازه می‌دهد که به طور موقت ارتباط بین موتور و گیربکس را قطع کند تا بتواند دنده را تغییر دهد.
- دسته دنده (Gear Lever):
- دسته‌ای که توسط راننده برای انتخاب دنده و تغییر نسبت انتقال قدرت استفاده می‌شود.
- منگنه (Flywheel):
- یک قطعه سنگین که در زمان حرکت موتور انرژی سینماتیک ذخیره می‌کند و در زمان تغییر دنده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این اجزا در ترکیب با یکدیگر به راننده این امکان را می‌دهند که سرعت و عزم خودرو را با تغییر دنده کنترل کند.
جهت اطلاع از روغن دنده های موجود در فروشگاه کارن کار می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: