از بخش های اصلی هر خودرو سیستم ترمز آن می باشد که از ابتدای تولید خودرو لحاظ می شده است. هر جسم متحرکی برای توقف به یک نیروی بازدارنده نیاز دارد که سیستم ترمز با عملکرد صحیح این نیرو را تامین می کند. سیستم ترمز هر خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شده است، انواع مختلفی دارد و هر یک اجزای مخصوص به خود را دارند.
از اصلی ترین انواع این سیستم می توان ترمزهای کاسه ای و ترمزهای دیسکی را نام برد که در بین این دو ترمزهای دیسکی رایج تر بوده و کاربرد بیشتری دارند. از طرفی سیستم‌های پیشرفته‌تری از ترمزها مانند ABS و EBD وجود دارند که روی ترمزهای دیسکی پیاده سازی می شوند.
دیسک ترمز چیست؟
به دیسک ترمز، دیسک چرخ نیز می گویند که بین چرخ ها و لنت ترمز قرار می گیرد و ظاهری دایره ای شکل دارد. جنس آن از فولاد، آلومینیوم، آهن یا چدن است و لنت ترمز روی آن اصطکاک ایجاد می کند که موجب کمتر شدن سرعت یا توقف کامل اتومبیل می شود. دیسک به وسیله چند پیچ به قسمت مربوط به خود وصل می شود، این کار به سادگی انجام می شود. قطعاتی مانند کالیپر ترمز و سیلندر اصلی از بخش های دیگر این قسمت می باشد.
این سیستم به این صورت عمل می کند: موقعی که پدال ترمز فشرده می گردد، پدهای لنت با دیسک چرخ برخورد می‌کنند. و این کار موجب به وجود آمدن اصطکاک و کاهش سرعت چرخش دیسک ترمز می گردد. بدین وسیله با کاهش سرعت دیسک ترمز سرعت چرخ‌ها هم کاهش می یابد تا اتومبیل به طور کامل کامل متوقف شود.
انواع دیسک ترمز
به طور کلی دیسک چرخ‌ها در دو نوع ساخته می شوند. خودروسازان با توجه به نیاز و شرایط، یکی از آنها را انتخاب می‌کنند و بر روی اتومبیل نصب می‌کنند.
1. دیسک چرخ معمولی
دیسک ترمز سطح صاف و صیقلی دارد. به همین خاطر به آن دیسک چرخ معمولی هم می گویند. معمولا این دیسک‌ها از فلز آهن ساخته می شوند که ظرفیت گرمایی بالایی ندارد. این امر باعث می شود چنانچه یک اتومبیل از چنین دیسکی استفاده کند قابلیت مناسبی برای ترمزگیری ندارد. زمانی که اتومبیل در سطح شهر حرکت می کند، به خاطر استفاده زیاد از ترمز این دیسک‌ها خیلی زود داغ شده و کارایی آنها کاهش می یابد و علائم خرابی دیسک ترمز در آنها مشاهده می شود. توصیه می‌شود که از این نوع دیسک‌ها در شرایط آب و هوایی گرم و شهری استفاده نکنید.
2. دیسک خنک شونده یا هوا خنک
در خودروهای امروزی بیشتر از این نوع دیسک‌ها استفاده می شود که قابلیت‌های گرمایی بیشتری نسبت به نوع معمولی دارند. طراحی این دیسک‌ها به گونه ای است که بعد از ترمز، گرمای ایجاد شده بر اثر اصطکاک از آن خارج می‌شود و به همین خاطر هم بر اثر کارکرد زیاد در سطح شهر داغ نمی‌شوند. برای این که این دیسک ها گرما را دفع کنند، مهندسان آن را به شکل یک صفحه توخالی طراحی کرده‌اند که می‌توان کانال‌های خنک کننده را در این دیسک چرخ‌ها تعبیه کرد. این نوع طراحی باعث بالا رفتن سطح مقاومت قطعه می شود و از شکستگی آن جلوگیری می‌شود. علاوه بر این نشانه های خرابی دیسک ترمز در آنها نسبت به سایر دیسک ها کمتر دیده می‌شود.
3. دیسک دارای سوراخ
بر روی این دیسک‌ها سوراخ‌هایی تعبیه شده است که می توانند حرارت را از روی سطح دیسک خارج کنند. در این صورت اصطکاک و گازهایی که در هنگام برخورد لنت با سطح دیسک به وجود می آیند و روی عملکرد دیسک چرخ تأثیر دارند، از روی آن بیرون می‌رود. پس تا اینجا سوراخ‌ها باعث به وجود آمدن مزیتی برای دیسک می شوند. اما از طرفی این سوراخ‌ها می‌توانند سطح مقاومت دیسک را کاهش دهند و با گذشت زمان باعث شکسته شدن دیسک شوند. با این که امروزه با آلیاژهای بسیار محکم ساخته می شوند. اما همچنان چنین امکانی وجود دارد.
4. دیسک شیاردار
بر روی این دیسک‌ها بر خلاف مورد قبل شیار ایجاد شده است. وقتی که لنت ترمز با صفحه دیسک برخورد می‌کند مقداری گرما و گاز تولید می‌کند که به وسیله این شیارها از روی صفحه خارج می‌گردد. عملکرد این شیارها مثل یک کانال است که باعث می‌شوند علائم خرابی دیسک چرخ در این قطعه مشاهده نشود و طول عمر آن افزایش یابد. این نوع دیسک‌ها سطح مقاومت بسیار بالایی دارند. به همین خاطر در اتومبیل‌های مسابقه‌ای از این نوع دیسک استفاده می‌کنند.
5. دیسک مختلط
در سطح دیسک‌های مختلط هم سوراخ و هم شیار دیده می‌شود. به همین دلیل به آن ها دیسک مختلط می گویند. با وجود این که در سطح این نوع دیسک شیار و سوراخ وجود دارد. اما یک‌پارچگی قطعه به خوبی حفظ شده و می‌تواند حرارت و گازهای تولید شده بر اثر اصطکاک لنت و سطح دیسک ترمز را به بیرون منتقل کند.
6. دیسک موج دار
سطح بیرونی صفحه این دیسک به شکل موجی است و دو طرف سطح آن سوراخی هایی تعبیه شده است و در بین آنها هم یک صفحه کوچک شیاردار قرار دارد. لازم است بدانید که دو طرفه دیسک فقط در مرکز به یکدیگر متصل شده اند. این دیسک‌ها قابلیت‌های بسیار بالایی دارند و توسط شرکت‌های بزرگ تولید می شوند.
علائم خراب شدن دیسک چرخ
دیسک ترمز از جمله قطعاتی از خودرو است که ممکن است با گذشت زمان خراب شود، به همین خاطر بهتر است به موقع خرابی آن را تشخیص داده و قطعه را تعویض کنید. این علائم عبارتند از:
- تغییر رنگ سطح دیسک ترمز
- بیش از حد داغ شدن دیسک ترمز
- به وجود آمدن شیارهای کوچکی بر روی دیسک
- شنیدن یک صدا یا لرزش غیر متعارف در زمان ترمز گرفتن
- لرزیدن فرمان و پدال موقع ترمز گرفتن و شنیدن صدای سوت
- کامل انجام نشدن فرآیند ترمزگیری و زود خورده شدن لنت ترمزها
- طی شدن مسافت زیادی تا توقف کامل بعد از گرفتن ترمز همراه ا ارزش خودرو
- خراب شدن این قطعه بر اثر ستفاده از لنت‌های ترمز بی‌کیفیت یا تعویض نکردن به موقع لنت ترمز
سخن آخر
دیسک چرخ قطعه ای از خودرو است که در کنترل اتومبیل نقش مهمی را ایفا می کند. به همین خاطر استفاده از نوع با کیفیت آن می‌تواند در بالا بردن سطح ایمنی خودرو نقش مهمی داشته باشد.
جهت اطلاع از روغن های ترمز موجود در فروشگاه کارن کار به لینک های زیر مراجعه نمایید:
روغن های ترمز موجود در فروشگاه کارن کار