تمامی روغن ها تاریخ انقضای خاص خودشان را دارند ، چه روغن های خوراکی و چه روغن های صنعتی.
روغن موتور نیز مانند بقیه مدت معینی قابل استفاده است و باید سر موعد تعویض شود تا موتور خودرو را دچار آسیب نکند. در این مطلب میخواهیم زمان مناسب و نحوه تعویض روغن موتور را به شما اطلاع دهیم.
دلیل تعویض روغن موتور چیست؟
روغن موتورها بعد از مدتی استفاده، غلظت‌شان بیشتر و بیشتر میشود. به خصوص اینکه روغن‌ها، ذرات فلزی یا براده‌های آهنی یا هر ناخالصی درون اجزای موتور را به خودشان جذب می‌کنند و همین موضوع، در افزایش غلظت آنها، تاثیر مستقیم دارد.
روغن موتوری که حالت استانداردش را از دست می‌دهد، نه برای خنک‌سازی مناسب است و نه میتواند روان‌سازی قطعات را به خوبی انجام دهد. این حالت، چیزی شبیه رگ‌های گرفته در بدن انسان است. همانطور که رگ‌های گرفته، فشار زیادی به قلب می‌آورند، روغن موتور نامناسب هم فشار زیادی به مجموعه پیشرانه خودرو وارد می‌کند؛ فشاری که ممکن است باعث افزایش دمای قطعات، افزایش اصطکاک قطعات و نهایتا از کار افتادن موتور، ختم شود.
زمان مناسب تعویض روغن
اگر از تعویض روغنی ها این سوال را بپرسید عموما میگویند هر 5000 هزار کیلومتر یا هر 3 ماه یکبار. اما از آنجایی که تکنولوژی استفاده شده در موتور خودروها باهم متفاوت است بهترین کار این است که به دفترچه اراِئه شده توسط شرکت سازنده خودرو خود مراجعه کرده و آن را مرجع خود قرار دهید.
نشانه های فرارسیدن زمان تعویض روغن
1- صدای تیک تاک هنگام روشن شدن موتور
پیشرانه خودرو زمانی که در حال کار است، به صورت مداوم روغن را در سراسر کارتر و سرسیلندرها پمپ می‌کند و پس از چند وقت، روغنی که زمانی بسیار تازه و طلایی رنگ بود، به دلیل گرما و همچنین جذب دوده‌های ناشی از احتراق پیشرانه کثیف و سیاه میشود. روغن کثیف سنگین‌تر شده و حرکت آن داخل پیشرانه بالطبع سخت‌تر هم میشود. این بدین معنی است که احتمالاً هنگام روشن کردن و سرد بودن پیشرانه، صدایی شبیه به تیک تاک از مجموعه سوپاپ به گوش شما خواهد خورد. دلیل صدا این است که روغن کثیف زمان بیشتری نیاز دارد تا جریان پیدا کرده و مجموعه سوپاپی که در حال حرکت است را روان‌کاری کند.
2- بالا بودن دور موتور در حالت درجا
یکی دیگر از نشانه‌های روغن کثیف میتواند بالا بودن دور موتور در حالت درجا کار کردن باشد، به گونه‌ای که حس می‌کنید پیشرانه با سرعت بیشتری در مقایسه با حالت عادی کار می‌کند. دلیل این موضوع میتواند افزایش اصطکاک بین پیستون‌ها، رینگ‌ها و یاتاقان‌ها باشد.
3- کاهش شتاب خودرو
یک پیشرانه که به خوبی روان‌کاری شده باشد، بدون مشکل میتواند کار خود را انجام دهد، از این رو زمانی که روغن کهنه و کثیف میشود، پیشرانه به خوبی قادر نیست قطعات در حال حرکت را روان‌کاری کرده و در نتیجه، نمی‌تواند به نرمی حالت عادی کار کند. در این وضعیت، شتاب خودرو کاهش پیدا می‌کند و احساس خواهید کرد قدرت پیشرانه کم شده است.
4- روشن شدن چراغ چک
اگر چراغ روغن موتور روشن شده، به هیچ وجه آن را نادیده نگیرید، زیرا معمولاً روشن شدن این چراغ بدین معنی است که فشار روغن داخل پیشرانه به قدری افت کرده که خودرو نمی‌تواند به درستی کار کند. این که بدانید در هنگام روشن شدن چراغ روغن چه کاری باید انجام دهید بسیار مهم است و اولین کار شما، باید تعویض سریع روغن موتور باشد.
تعویض روغن موتور در شرایط رانندگی سخت
یکی دیگر از عواملی که باعث تغییر در زمان توصیه‌شده خودروساز برای تعویض روغن موتور میشود، رانندگی در شرایط سخت است. اگر به دفترچه راهنمای خودروی‌تان مراجعه کردید و شرایط سخت رانندگی برای خودروی‌تان تعریف شده بود، حتما باید بدانید که زمان تعویض روغن موتورتان را باید تغییر داده و آنرا زودتر از شرایط ایده‌آل، باید عوض کنید.
خودروسازان حالت های زیر را «شرایط سخت» تعریف می‌کنند:
- رانندگی در گرد و خاک،
- رانندگی در جاده‌های ناهموار یا کویری،
- رانندگی با یدک‌کش یا بکسل کردن،
- رانندگی مداوم با سرعت زیاد،
- رانندگی مداوم با سرعت کم (زیر 30 کیلومتر برساعت)
- رانندگی در دماهای خیلی سرد یا خیلی گرم،
- رانندگی در مناطق کوهستانی و مناطقی با رطوبت زیاد
نحوه تخلیه روغن از موتور خودرو
در ابتدا تقاضا میشود که این عمل را به تعویض روغنی های معتبر و مجاز بسپارید زیرا هم بدلیل خطرات جانی (بدلیل استفاده از جک)، هم بدلیل خطرات زیست‌محیطی و هم بدلیل ریزه‌کاری‌هایی که فقط افراد با تجربه، از آن سردر می‌آورند. اما اگر به هر دلیلی، مجبور به انجام این کار شدید، باید مراحل زیر را دنبال کنید:
- درپوش روغن موتور خودرو را از بالا، باز کنید. این کار باعث تخلیه آسان‌تر روغن از کارتل، میشود.
- جک را زیر خودرو قرار دهید. سپس خودرو را بالا ببرید تا به کارتل دسترسی پیدا کنید. رعایت نکات ایمنی در زمان استفاده از جک، را جدی بگیرید. در برخی خودروها ممکن است برای دسترسی به پیچ کارتل، مجبور شوید تا سینی زیر موتور را هم باز کنید.
- ظرفی بزرگی را زیر محفظه کارتل قرار دهید تا تمام روغن تخلیه شده را در آن، جمع‌آوری کنید.
- دستکش ایمنی بپوشید تا از تماس روغن کهنه به دستانتان جلوگیری کنید. حالا با استفاده از آچار بوکس و شماره پیچ مخصوص، پیچ کارتل را باز کنید. دقت کنید که در زمان باز کردن، پیچ به درون ظرف روغن، نیفتد.
- زمانی که روغن درون کارتل تخلیه شد، بهتر است یکبار جک را پایین بیاورید تا روغنی که ممکن است در قسمت‌های مختلف کارتل، جمع شده باشد، تخلیه شود. کمی صبور باشید و عجله نکنید! اجازه دهید تا روغن به طور کامل از کارتل، خارج شود.
- بعد از تخلیه روغن کارتل، حالا نوبت به تعویض فیلتر روغن موتور است. دشوارترین مرحله تعویض روغن موتور همین قسمت است چراکه دسترسی به فیلتر روغن، در اکثر خودروها، کار آسانی نیست. ضمن اینکه تعویض فیلتر روغن، هم نیازمند آچار مخصوص فیلتر روغن است و هم اینکه، در برخی خودروها، بازوبستن آن، قلق خاصی دارد.
- در زمان تعویض فیلتر روغن، حتما دقت کنید که فیلتر جدید، خوردگی یا ساییدگی نداشته باشد. همچنین قبل از نصب فیلتر روغن جدید، واشر دور فیلتر را با روغن تمیز، چرب کنید. در تصویر زیر، تفاوت فیلتر تمیز و کارکرده را مشاهده می‌کنید.
- بعد از تعویض فیلتر روغن موتور، حالا باید پیچ کارتل را ببندید اما قبل از آن، حتما واشر را روی پیچ کارتل قرار دهید. همچنین دقت داشته باشید که در برخی خودروها، پیچ کارتل یکبار مصرف است؛ یعنی بعد از بازشدن دیگر نمی‌توان از آن استفاده کرد. در زمان بستن پیچ کارتل، مراقب هرزشدن شیارهای کارتل باشید چراکه کارتل برخی خودروها از جنس آلومینیومی بوده اما جنس پیچ کارتل از نوع فولادی است. لذا بدیهی است که بعد از چندین‌بار بازوبستن پیچ کارتل، احتمال نشتی روغن موتور از این قسمت، وجود داشته باشد.
- حالا میتواند روغن موتور جدید را درون موتور بریزید.
- روغن موتوری تخلیه شده از کارتل را به هیچ وجه، دور نریزید یا حتی درون شبکه فاضلاب هم نریزید چراکه اثرات زیست‌محیطی خطرناکی دارد. روغن موتور کهنه را بهتر است درون بطری ریخته و آنرا به تعویض‌روغنی‌ها بسپارید.
- در پایان، خودرو را روشن کنید و مطمئن شوید که چراغ چک روغن، روشن نشده و خاموش باشد.
اگر سطح روغن موتور، کاهش یافته باشد باید چه کاری انجام دهیم ؟
، باید مقداری روغن، به آن اضافه کنید. برای این کار:
- خودرو را روی سطح صاف قرار دهید.
- موتور را روشن کنید و حدود 5 الی 10 دقیقه اجازه دهید تا موتور، به دمای نرمال برسد.
- حالا موتور را خاموش کنید و مجددا 5 الی 10 دقیقه منتظر بمانید تا روغن به کارتل برگردد.
- میله روغن (گیج روغن) را بالا بکشید و آنرا تمیز کنید. سپس آنرا درون مخزن روغن فرو کنید.
- میله را مجددا بیرون بکشید و سطح روغن را چک کنید. سطح روغن موتور باید نزدیک به شاخص MAX که روی گیج روغن تعیین شده، باشد. اگر سطح روغن، پایین‌تر از مقدار ماکزیمم بود، باید آنقدر روغن اضافه کنید تا به سطح ماکزیمم، نزدیک شود. همچنین توجه داشته باشید که در زمان اضافه کردن روغن، گیج روغن را بیرون نیاورید.
- بعد از اضافه کردن روغن موتور، دوباره موتور را روشن کنید و دوباره منتظر بمانید تا موتور، به دمای نرمال برسد. مجددا موتور را خاموش کنید و دقایقی منتظر بمانید. سپس سطح روغن را دوباره چک کنید و مطمئن شوید که نزدیک به شاخص ماکزیمم باشد.
جهت اطلاع از روغن های موتور و فیلترهای روغن موجود در فروشگاه کارن کار به لینک های زیر مراجعه نمایید:
روغن های موتور موجود در فروشگاه کارن کار
فیلترهای روغن موجود در فروشگاه کارن کار